برای شناخت راه سعادت حقیقی که راه ایمان به خداوند عز و جل است، شایسته است تا نشانه های این راه را تبین کنیم تا راه را با اطمینان و همت بلند بپیماییم:
خداوند بلند مرتبه می فرماید {و آنكه راه راست من اين است، پس از آن پيروي كنيد و از راههاي [ديگر] پيروي مكنيد که شما را از راه او [خدا] جدا كنند. اين است حكمي که شما را به آن سفارش نموده است تا پروا پيشه كنيد } [سوره انعام آیه 153]
پس راه سعادت راه خداوند است و سفارش او به بندگان پیمودن همین راه است- و او به مصلحت آنان داناتر است- و بدون تردید بدبخت کسی است که راه خداوند را واگذارد و سعادت را در راههای مختلف بشری انتظار داشته باشد. در غیر راه خداوند هیچ گونه سعادت و خوشبختی وجود ندارد.
خداوند متعال می فرماید { هر كس که از هدايت من پيروي كند، گمراه نمي‌شود و به رنج نيفتد (123)و هر كس از ياد من رويگردان شود، زندگاني‌اي تنگ خواهد داشت و روز قيامت او را نابينا برانگيزيم (124)} [سوره طه آیه 124-123]
خوشبختی برای کسی است که راه را پیمود و از هدایت پیروی نمود و بدبختی برای کسی است که روی گردانی نموده و پشت کرد اگر چه از افراد مشهور و ستارگانی باشد که در هر کجا به او اشاره می شود. بدبختی عبارت است از: تنگی و نگون بختی در دنیا و آخرت.
بدیهی است که انسان از روح و جسم تشکیل شده و هر کدام از آنها به غذای خاص خود نیاز دارند. برخی از افکار، اندیشه های عرفانی و فلسفه های بی بنیاد به خواسته های روح توجه می کنند و منکر خواسته های جسم اند. نتیجه این افکار سقوط در دره عمیق مادیگرایی و از بین رفتن معنویت گشته است. مادیگرایی که تمام خواسته های بدن را لبیک گفته و جمع عظیمی از انسان ها را در این میان به حیوانات یا ابزارهایی بدل ساخته است که فقط در پی لذات و شهوات اند. اما اسلام روح را با انوار آسمان تغذیه می کند و به جسم نیز می پردازد و نیازها و شهوات حلال و پاک او را سیراب می کند {و در آنچه خداوند به تو داده است [اصلاح] سراي آخرت را بجوي و بهره‌ات از دنيا را [نيز] فراموش مكن و چنان که خداوند به تو نيكي كرده است نيكي كن و در زمين در پي فساد مباش. که خداوند فساد پيشگان را دوست نمي‌دارد } [سوره قصص آیه 77]
رسول خداوند صلی الله علیه و سلم سخن سلمان را تایید کرد وقتی که گفت:" خدایت بر تو حقی دارد و جسمت بر تو حقی دارد و خانواده ات بر تو حقی دارد به هر صاحب حقی، حقش را بده"( روایت از صحیح بخاری است)
کسی که شیرینی ایمان را چشید، هرگز نمی تواند آن را ترک کند حتی اگر شمشیر بر گردن او بنهند. به جادوگران زمان فرعون دقت کن آن گاه که ایمان آوردند و راه سعادت را در پی گرفتند، فرعون آنان را تهدید کرد و به آنان گفت { پس [بدانيد] که دستانتان و پاهايتان را بر خلاف همديگر مي‌برّم و شما را بر تنه‌هاي [درخت] خرما به دار كشم و بي شك خواهيد دانست كدام يك از ما سخت كيفرتر و پاينده‌تر است } [سوره طه آیه 71]
پاسخ آنان با استواری و ثابت قدمی همراه بود {[ساحران به فرعون] گفتند: تو را بر دلايل روشني که به ما رسيده است و [بر] كسي که ما را آفريده است، برنگزينيم، پس به هر حكمي که مي‌خواهي حكم كن. [تو] فقط [مي‌تواني] در اين زندگاني دنيا حكم كني } [سوره طه آیه 72]
ثابت قدمی آنان بعد از ایمان، زمانی محقق شد که آنان شیرینی ایمان را چشیدند و این سبب شد تا آنان بیشتر به آرامش و ثابت قدمی در نظرات و تصمیم های خود برسند، حتی در برابر تهدید به کشتن نیز خم به ابرو نیاورند.
بدون راحتی و آرامش هیچ گونه سعادت و خوشبختی وجود ندارد و راحتی و آرامش بدون ایمان حاصل نمی شود. خداوند بلند مرتبه می فرماید {اوست كسي که در دل مؤمنان آرامش نازل كرد تا ايماني با ايمان [پيشين] آنان افزون شود. و سپاهيان آسمانها و زمين از آن خداست. و خداوند داناي فرزانه است } [سوره فتح آیه 4]
ایمان از دو جهت سعادت می بخشد؛ اول: از افتادن در گرداب گناه و فساد که از خطرناکترین اسباب بدبختی و نگونساری است، جلوگیری می کند. هیچ چیز نمی تواند تضمین کند که شهوات و امیال فرد را به هلاکت نکشاند. آن گاه که دل او از ایمان به خدایش خالی شد. دوم: او به مهمترین شرط از شروط سعادت و خوشبختی دست می یابد که آن راحتی و آرامش است، در دریای مشکلات و بحران ها لنگرگاه نجاتی جز ایمان نیست. بدون ایمان عوامل خوف و اضطراب افزایش می یابند و با ایمان هیچ چیز ارزش ترسیدن ندارد به جز مقام خداوند سبحان.
مومن سختی را حقیر می شمارد زیرا او بر خداوند توکل نموده است. قلب خالی از ایمان چون برگی قطع شده از شاخه است که تند بادها او را به هر سمت می برند. آیا چیزی را می شناسی که بیش از مرگ و سفر از این جهان سبب ترس آدمی شود؟ اما این در نزد مومن سبب ترس نمی شود، بلکه مرگ سبب اطمینان و آرامش اوست. برای کسی که دلش پر از ایمان و تقواست چه چیز بیشتر از مرگ می تواند سودمند باشد؟!
ایمان احساس امنیت و آرامش را در وجود آدمی می جوشاند. انسان مومن با اعتماد و آرامش در راه خداوند طی طریق می کند. زیرا ایمان راستین او به خدایش همیشه او را به امید، نسبت به او یاری می دهد و او را به رعایت و حمایت خداوند در همه اوقات امیدوار می کند، او همیشه احساس می کند که خداوند متعال در هر لحظه با اوست. خداوند متعال می فرماید { و [بدانيد] که خداوند با مؤمنان است } [ سوره انفال آیه 19]
مومن با هر مقدار مشاکل مواجه شود و هر چندان مصیبت بر او بیاید کتاب خداوند و کلمات نورانی او که مملو از هدایت هستند کافی ایند تا وسوس های نفس او را از بین ببرند و درد جراحات جسد او را التیام ببخشند و ترس او را به امنیت و صلح و شقاوت و بدبختی را به راحتی و آرامش بدل سازند به همین سبب او را به تحقق آرامش روانی و سعادت روحی راهنمایی می کند، چیزی که با هیچ خوشی دیگری برابری نمی کند حتی اگر تمامی گنجینه های دنیا را داشته باشد.
مشخص است که زندگی مردم سه مرحله دارد: نخست در دنیا، دوم بعد از مرگ در قبر و سوم به روز قیامت، راه سعادت و خوشبختی تمام این مراحل را در بر دارد. در باره مسیر دنیا خداوند متعال می فرماید {هر كس در حالي که مؤمن است كار شايسته انجام دهد، مرد باشد يا زن، او را به زندگاني‌اي پاك زنده مي‌داريم و پاداششان را به [حسب] نيكوترين آنچه مي‌كردند، به آنان مي‌دهيم } [ سوره نحل آیه 97]
یعنی او را در دنیا زندگی خوشبخت به همراه آرامش و شادمانی می دهیم، حتی اگر مال و دارایی کمی داشته باشد. این با دادن آرامش روانی و آسایش و یقین به خداوند بلند مرتبه و اعتماد به او صورت می گیرد. اما سعادت مومن در قبر، آن را در آن چه ابوهریره از رسول خدا صلی الله علیه و سلم روایت نموده است می یابیم. می فرماید:"مومن در قبرش در باغی سرسبز بسر می برد و قبرش هفتاد ذرع فراخ می شود و به مانند شب چهارده روشن می شود"( البانی روایت را حسن شمرده است). و در باره سعادت اخروی او خداوند بلند مرتبه می فرماید{و امّا نيكبختان در بهشتند، در آنجا تا زماني که آسمانها و زمين باقي است، جاودانه‌اند. مگر مدّت زماني که پروردگارت بخواهد. [که ما به] بخششي ناگسستني مي‌بخشيم } [ سوره هود آیه 108]
آنان به خوشبختی دنیا و نعمت جاویدان آخرت رستگار شدند.
پس اسلام سعادت ابدی را برای انسان آورده است. سعادت انسان در زندگی کنونی که به سر می برد و سعادت او در سرای دیگر و آن چه در نزد خداوند هست بهتر و پایدارتر است. بلکه خداوند سعادت دنیا و آخرت را متصل به هم ساخته که هیچ گونه تضادی در میان آنان نیست، این دنیا فقط راهی برای رسیدن به آخرت و سعادت بزرگ آن است پس این راه یکسانی است راه خوشبختی جاودانه در دنیا و آخرت. خداوند بلند مرتبه می فرماید {هر كس که خواهان پاداش دنياست، [بداند] که پاداش دنيا و آخرت به نزد خداوند است و خداوند شنواي بيناست } [ سوره نساء آیه 134]
